मासुबाट कसरी सर्छ रोग ?

काठमाडाैं । दसैं विशेषगरी मासुको पर्व । जसमा मासुका विभिन्न परिकारहरू बनाएर खाने चलन छ । तर, मासुको परिकार बनाउँदा सानो लापरबाहीले गर्दा दसैंंमा विभिन्न रोगको जोखिममा परेर अस्पताल भर्ना हुनुपर्ने अवस्था आउन सक्छ । मासुमा १४ देखि २० प्रतिशतसम्म प्रोटिन पाइन्छ । जसमा जिंक, भिटामिन बि, पोटासियम जस्ता तत्वहरू पनि पाइन्छन् । यी तत्वहरू हाम्रो शरीरको लागि एकदमै आवश्यक तत्वहरू हुन् ।

मासुलाई राम्रोसँग सुरक्षित ढंगले राख्न नजान्दा त्यही मासुबाट विभिन्न खतरनाक रोगहरु सर्ने खतरा बढ्छ । मासुको प्रयोगले मानिसको संवेदनशील अंग मुटुमा समेत असर गर्नुका साथै उच्च रक्तचाप निम्त्याउने र क्यान्सरको सम्भावना पनि बढाउँछ ।

नेपालमा फोहोर बधशाला तथा मासु तयार पार्ने क्रममा ध्यान नदिँदा मानिसहरूमा धेरैजसो ब्याक्टेरियाको संक्रमण हुने गरेको छ । त्यसैगरी, जुकाका लार्भाहरू शरीरमा प्रवेश गर्ने तथा मासु मार्फत विभिन्न प्रकारका सरुवा रोग देखिने गरेका छन् । डेंगु लगायतका सरुवा रोगहरु देखिन्छन् । यस्तै कारणले गर्दा विभिन्न चार्डपर्वको समयमा धेरै ‘फुड प्वाइजन’का बिरामीहरु विभिन्न अस्पतालको आकस्मिक कक्षमा देख्न सकिन्छ ।

धैरैजसो वीर, शिक्षण र पाटन अस्पतालको आकस्मिक कक्षमा भीड देखिन्छ । सही तरिकाले नपकाएको मासु प्रयोग गर्दा पेट ढुस्स हुने, झाडापखाला लाग्ने, आउँ, टाइफाइड, अजीर्ण तथा अपच भई बान्ता हुने, पेट फुल्नेलगायतका लक्षणहरू देखिन थाल्छ । यस्तो अवस्थामा कतिपयले घरमा नै उपचार गराउने गरेपनि कतिपय भने अस्पताल नै जानुपर्ने अवस्थामा पुग्छन् । तर, खानेकुरा खानेबित्तिकै यस्तो लक्षण देखिएमा घरमै उपचार गर्नुको सट्टा तत्कालै नजिकको स्वास्थ्य संस्थाहरुमा चेकजाँच गर्नु राम्रो हुन्छ ।

यस्ता विभिन्न रोगबाट बच्न व्यक्तिगत सरसफाई, प्रयोग गर्ने खानेकुरा र पकाएका खानेकुरा कसरी सुरक्षित गर्ने भन्ने ज्ञानको कमी हो । यसपालिको दसैंंमा आफ्नो स्वास्थ्यको ध्यान कसरी राखी पाहुनाको स्वास्थ्यमा समेत कसरी नकारात्मक प्रभाव पार्न नदिने हो भन्ने विषयमा केही साधारण कुरामा ध्यान दिन सकिएमा उपचार खर्चमा जोखिम कम गर्न सकिन्छ ।

दसैंंका लागि खसीबोका किन्दा हामीले केही आधारभूत कुरामा ध्यान दियौं भन्ने मासुबाट सर्ने रोगबाट बच्न सकिन्छ । हेर्दै अति दुब्लो, आँखा आवश्यकताभन्दा बढी रसिलो भएको, झोक्य्राएर बस्ने, फनफनी घुम्ने खसी बोका किन्नु हुँदैन । यस्ता लक्षणहरु खसीबोकाले बिरामी भएको बेला देखाउने गर्छन् । त्यस्तो खसीबोका किन्नु हुँदैन । हामीले खसी बोकाको बध, मासु पकाउने र भण्डारण गर्ने जस्ता कुरामा ध्यान दियौ भने मासुजन्य रोगबाट बच्न सकिन्छ ।

मासुबाट मानिसमा कसरी रोग सर्छ ?

फोहोरयुक्त र असुरक्षित बधशालाको मासु खाँदा
लामो समयसम्म फ्रिजमा राखेको अथवा खुल्ला ठाउँमा राखेको खाँदा
पकाएर धेरै दिनसम्म राखेको मासु खाँदा
काट्ने अचानो सफा नभएमा
नपाकेको काँचो मासु खाएमा
पोलेको मासु खाएमा
अस्वस्थ्यकर जनावर र पशुपन्छिको मासु खाँदा

मासु कसरी छान्ने ?

मासुबाट कुनै पनि किसिमको गन्ध आउने हुनुहुँदैन ।
हरियो तथा प्याजी रंगको मासु प्रयोग गर्नुहुँदैन ।
लामो समयसम्म फ्रिजमा राखेको मासु प्रयोग गर्नु हुँदैन ।
मासु किन्ने पसल, काट्ने मानिस, काटेको स्थान, अचानो, चलाएको हतियार, लगाएको पोशाक, काटेको तरिका तथा तराजु सफा छ कि छैन हेर्नुपर्छ ।

कस्तो मासु प्रयोग गर्ने ?